Nâng cấp thùng loa 2

Bảng phân tần là một thách thức đối với người thiết kế nhưng không quá khó để cho bạn nâng cấp. Chỉ cần thay thế linh kiện giá rẻ trong bộ phân tần với chất lượng tốt hơn thì có thể tăng chất lượng âm thanh của loa.

Thùng loa.

Điều đầu tiên cần phải làm là tháo bảng phân tần ra khỏi loa. Bảng phân tần thường ở vị trí dễ thao tác nên bạn không gặp khó khăn trong khâu này. Thông thường, đây là tấm nhựa được vít vào phía sau loa. Mở vít và bạn có thể dễ dàng nạy tấm panel này lên. Không giật mạnh tấm panel mà phải kéo nhẹ nhàng và kiểm tra cẩn thận liệu dây có bị đứt không. Các nhà thiết kế loa hi-end có vẻ hơi lo xa khi cho rằng sẽ có ai đó copy sản phẩm đáng tự hào của họ. Họ thường nhét bảng phân tần vào hộp nhựa hoặc đúc kín bằng keo vì thế bạn không thể tháo rời các linh kiện. Ngoài ra, còn một lý do là chất dẻo làm giảm ảnh hưởng rung lên các linh kiện nhạy cảm như tụ và cuộn cảm. Nếu nhà sản xuất đã làm kỹ thì bạn hoàn toàn yên tâm rằng các linh kiện được lựa chọn rất cẩn thận để có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Bạn hoàn toàn không cần phải nâng cấp bản phân tần.

Nhưng nếu vẫn cứ muốn nâng cấp thì trước khi làm, bạn hãy tìm hiểu kỹ cách sắp xếp bảng phân tần. Nếu bảng nó là loại đơn giản chứ không phải linh kiện quá rắc rối thì bạn có thể nâng cấp bằng cách đi lại dây trên bảng phân tần thay vì mạch in. Sử dụng dây cứng để nối, có thể đấu dây song song với mạch in hoặc có thể giảm trở kháng trong mạch.

Thay tụ trong mạch phân tần

Linh kiện dễ nâng cấp nhất là tụ.

Linh kiện dễ nâng cấp và đem lại hiệu quả cao nhất là tụ. Gọi là dễ nhất vì chúng thường có giá trị ghi ngay trên thân tụ. Đem lại hiệu quả cao nhất vì đây là linh kiện thay thế dễ tìm. Tụ phổ biến và rẻ nhất sử dụng trong bảng phân tần của loa thương mại là tụ hóa không phân cực (non-polar hoặc bi-polar).  

*Tự lắp ampli 2A3 single-end

*Tự chế loa

*Tự đóng thùng loa Fostex toàn dải

Bởi vì trong loa là tín hiệu AC nên tụ không thể được phân cực như trong nguồn một chiều. Để tiết kiệm chi phí, nhiều nhà sản xuất đã dùng hai tụ hóa thường, đấu nối tiếp ngược chiều nhau. Vì thế, tổn thất và độ tự cảm trong điện phân nhờ đó mà tăng gấp đôi.

Bạn sẽ tìm thấy tụ hóa trong mạch loa bass vì nó cần giá trị tương đối cao. Với giá trị hàng chục đến hàng trăm microfarad (uF), nếu dùng tụ polypropylene (PP) sẽ rất đắt tiền, do đó loa phổ thông hay dùng tụ hóa. Bạn có thể giữ những tụ hóa này vì nếu thay bằng tụ PP cao cấp, số tiền bạn bỏ ra sẽ là không nhỏ.

Tuy nhiên, điều có thể làm là cải thiện chất lượng âm thanh tần số trung và cao của mạch lọc. Điều này có nghĩa là tần midrange được thể hiện tốt hơn và giảm méo ở dải trung cao.

Ở mạch tần số cao, bạn có thể thay tụ hóa không phân cực bằng polypropylene. Tính rõ ràng trong trẻo của âm thanh có thể tăng một cách đáng kể so với trước đây.

Tụ trong mạch phân tần thường được ghi chú giá trị là 4,7K 100, có nghĩa là 4,7 uF, dung sai 10% 100v. Chữ K là dung sai 10% còn chữ J ở đằng sau giá trị có nghĩa là 5% dung sai. Với những ký hiệu trên, tụ sẽ được thay thế ra sao. Câu trả lời đơn giản và tối ưu nhất là dùng polypropylene chất lượng cao. Không phải tất cả tụ PP đều được tạo ra như nhau, tùy theo hãng sản xuất mà chất lượng của chúng khác nhau. Những loại tốt nhất thường của hãng Hovland Musicap, MIT, Solen-SCR, M-Cap...

Thay điện trở trong mạch phân tần

Có thể nâng cấp điện trở được không? Hoàn toàn có thể nhưng hiệu quả đạt được không nhiều mặc dù xét về mặt toàn thể thì việc này nên làm. Một số loa sử dụng điện trở không tự cảm, mặc dù độ tự cảm trong cuộn dây của trở cũng nhỏ nên nó chỉ ảnh hưởng đến super-tweeter. Loại trở tốt hay được dùng trong phân tần là loại dây cuốn lên lõi sứ, sau đó phủ ra ngoài một lớp men thủy tinh bóng loáng màu xanh lá cây sẫm, đen hoặc xanh lơ. Bạn có thể tìm loại trở này thay thế cho điện trở dây cuốn đúc trong vỏ xi măng màu trắng hình chữ nhật.

Khi thay chú ý chọn đúng giá trị và công suất danh định. Kiểu tráng men thủy tinh có 3 loại: 3W, 7W và 10W, chắc chắn hơn so với loại vỏ xi măng.

Thay thế cuộn cảm

Cuộn cảm.

Trong các loa cao cấp, cuộn cảm lõi không khí được người yêu nhạc rất ưa thích nhưng vì giá thành của chúng rất cao nên ít khi được sử dụng ở những bảng phân tần thương mại. Lý do không chỉ là vấn đề giá cả. Vì dùng lõi không khí nên bạn cần nhiều vòng dây hơn để có độ tự cảm tương đương trong cuộn cảm lõi không khí so với cuộn cảm lõi ferit hay kim loại. Do đó, điện trở thuần của cuộn dây tăng lên đáng kể. Dĩ nhiên là có thể tăng đường kính của dây đồng để làm giảm điện trở nhưng khi đó cuộn dây sẽ trông cồng kềnh, đặc biệt là cuộn sử dụng cho mạch bass.

Tuy nhiên, muốn loa kêu hay, việc thay các cuộn dây lõi sắt bằng các cuộn dây lõi không khí cồng kềnh lại là điều rất nên làm. Với các loa thương mại, nơi bạn có thể nhìn thấy cuộn lõi không khí là ở mạch treble. Bởi vì giá trị độ tự cảm thấp hơn và cuộn dây nối song song với phần loa nên điện trở ở đây ít tác động. Cũng nên để ý đến sự tương tác qua từ trường với các cuộn khác khi bạn bố trí lên bảng phân tần.

Lắp ráp lại bảng phân tần

Nếu muốn giữ lại bảng phân tần đã có, bạn cần chú ý đặt mua linh kiện vừa kích cỡ. Đặc biệt là với tụ Polypropylene thường lớn hơn so với tụ hóa và polyester.

Chế tạo bảng mạch mới phải theo từng bước: Khi bắt đầu, bạn hãy hàn nhanh mạch, đặt các chi tiết nằm ngang trên một tấm gỗ trên sàn, ở phía sau loa. Bạn có thể tráo đổi vị trí để kiểm tra âm thanh sao cho đạt được mức mình ưng ý nhất. Vẽ sơ đồ mạch lên giấy để đặt linh kiện đúng vị trí khi lắp nốt bảng phân tần hoàn chỉnh và bỏ vào trong loa. Sau khi các linh kiện ráp xong và đã chạy ổn định, bơm keo nóng để giữ cho các linh kiện đúng vị trí. Điều quan trọng là đổ keo thật chắc để các chúng không bị rơi ra khi loa rung, đồng thời phải hàn dây thật chặt. Khi bảng phân tần đã hoàn thành, kiểm tra mạch lần nữa trước khi nối.

Nguon: sohoa.net